Column: ‘Van zonde en vergeving en dankbaarheid’ door Ds. Willemien Lammers
Vandaag is het Goede Vrijdag. Vroeger hadden we het dan vaak over zonde, en over vergeving. Maar over zonde praten we niet zo vaak meer. Behalve dan wanneer iemand een koffiekopje stuk laten vallen. “Hè, zonde. Jammer.” Maar echte zonde? Wie spreekt daar nu nog over?
En soms denk ik dat we daardoor toch iets mislopen. Er is een raar soort van schuldeloosheid in onze cultuur geslopen. Wanneer er dingen misgaan, en er gaan natuurlijk dingen mis, dan zijn we schuldeloze slachtoffers van boze anderen. Over eigen verantwoordelijkheid wordt niet meer gesproken. En voor mensen die écht de mist ingaan, die de geboden van onze tijd overtreden, is er geen weg meer terug. Die zijn ineens zó fout, dat ze gecancelled moeten worden. Afgezegd en uitgewist. Hun boeken niet meer gelezen, hun muziek niet meer gedraaid, hun contracten ontbonden, hun sporen van leven online uitgewist.
En als het over grote en structurele problemen gaat, neemt al helemaal niemand het woord zonde meer in de mond. Goedkope producten bij de Action? Geproduceerd onder erbarmelijke omstandigheden door mensen die er nauwelijks een hongerloon aan overhouden? Iedereen koopt ze gewoon. “Daar kan ik toch niets aan doen?” is het motto bij grote wereldproblemen. En daarmee houden we collectief die problemen wél in stand.
“De wereld is verdorven en ik ben een zondig mens,” zo klonk het vroeger, in de tijd van de reformatie, in de catechismus. Aarzelend schrijf ik het op. In gedachten hoor ik u zeggen: “Hé dominee Willemien, positief blijven hoor! Dat willen de mensen nu niet meer horen!” Maar minstens één dag in het jaar wil ik er toch stil bij staan. Want de wereld ís verdorven. En ik bén een zondig mens. Ik maak deel uit van het systeem. Ik koop ook wel eens wat bij de Action. Maar hier komt het: het idee van die oude theologie van de zonde is niet om iedereen een vaag en ondefinieerbaar schuldgevoel aan te praten. Daar zouden we alleen maar somber van worden, en niets mee opschieten. Nee, op dat idee van de zonde volgt meteen: vergeving. God vergeeft zonde. Hij scheldt het je kwijt, helemaal en totaal. Zodat je, steeds opnieuw, als een nieuw mens kunt leven. Nieuwe kans, nieuwe start. Is dat niet iets om dankbaar om te zijn? Want uit een vaag schuldgevoel kun je niet leven, maar uit dankbaarheid wél. Dankbare mensen zijn gelukkige mensen. Gelukkige mensen kunnen zich positief inzetten. Hier houdt het christelijk geloof hardnekkig aan vast: dat er een nieuw leven en een nieuwe wereld mogelijk is. Dat God ons verlost en toekomst geeft. Een wereld zonder onrecht en uitbuiting. Een wereld zonder oorlog en geweld. Een wereld zonder racisme of seksisme of discriminatie of rechtsongelijkheid. Een wereld zonder honger of dorst.
Dáár gaat het om. Als je weet hebt van zonde, dan volgt ook vergeving, en dankbaarheid. En in het spoor van de dankbaarheid: verandering. Een kans om het anders en beter te doen. Met Gods hulp. Ik wens u gezegende paasdagen.
Willemien Lammers
