En ons altijd weer boeit door Peter C. Meijer: ‘Rats, kuch en bonen’ (244)

Afgelopen week ging ik mee met een excursie georganiseerd door de Senioren Vereniging Middenmeer. Het doel was Den Helder en wel Fort Kijkduin. Daar had ik in het verleden regelmatig naar zeevogels gekeken en achteraf was mijn conclusie: ‘Had ik maar…’.

Veel eerder deze interessante plek bezocht. Dat je hier moet zoeken naar de Tapuit, was mij als vogelaar al heel lang bekend. Dat er een expositie was over het tot stand komen van dit gebouw, wist ik niet. In onze geschiedenislessen hoorden wij over de Fransen die in de tijd van Napoleon ons land bezetten. De strijd die de Engelsen voerden samen met de Russen tegen de Fransen. In Amsterdam leerden wij het liedje ‘Daar komen ze an, daar komen ze an. Ze hebben geen kousen of schoenen meer an. Zo marcheerden de Fransen in de 19 eeuw door de Muiderpoort.

In het restaurant van het Ford staat een veldkeuken die voor de militairen uit het begin van de twintigste eeuw werd gebruikt. Wat ze met behulp van de hulpmiddelen klaarmaakten staat op het bord ernaast: ‘Rats, kuch en bonen’. In mijn gedachten kwam direct het lied: ‘Rats, kuch en bonen’ op, maar wat is ‘rats’?

In het ‘Bargoens Woordenboek’ (Thomas Rap. 1972) vond ik dat ‘rats’ staat voor hutspot. De etymologie van het woord is van het Franse ‘ratatouille’. Dit is een Provençaalse groente stoofpot. Natuurlijk ken ik ook de uitdrukking ‘in je rats zitten’ bang zijn. Ook dit woord is van het Franse ratatouille afgeleid. Soldatentaal. Zo was het op meerdere gebieden een interessante excursie. De tapuit was al weer weggetrokken en liet zich niet zien.

De foto is gemaakt door de auteur op 2 maart 2024 in het Fort.