Natuur en akkerbouw gaan heel goed samen

WIERINGERMEER – Je ziet op veel plekken in onze polder borden met opschriften als vogelakker en wintervoedselakker. Wat zijn dat eigenlijk voor percelen? Hoeveel agrariërs doen daaraan mee? Voor welke dieren zijn die akkers bedoeld? In dit artikel probeer ik de antwoorden op al die vragen te geven.

In het jaar 2016 startte de Agrarische Natuurvereniging Hollands Noorden in de Noordkop met het aanleggen van vogelvriendelijke akkers. Een stukje monocultuur werd hierdoor doorbroken. Deelnemende boeren stellen hectares ter beschikking en zaaiden perceelranden in met een bloem- en zaadrijkmengsel.

Het kan allemaal plaatsvinden door subsidies vanuit Den Haag en de Europese gemeenschap. Het doel is om verdwenen boerenlandvogelsoorten te prikkelen deze akkers op te zoeken. Er is voedsel, vogels kunnen schuilen en er zijn broedmogelijkheden gecreëerd. Die eerste start was een groot succes onder de landbouwers. Gemiddeld hadden de randen toen een breedte van 6 meter en de totale lengte was toentertijd 125 kilometer!

Wachtlijst
Na het succes van die bloeiende stroken kwamen er al gauw meer mogelijkheden.  Inmiddels is er een wachtlijst om mee te kunnen doen. In de Wieringermeer zijn 63 deelnemende boeren, die met elkaar 363 hectare beschikbaar hebben gesteld om de biodiversiteit een heuse impuls te geven.

Het gaat niet meer alleen om akkerranden, het gaat ook niet meer om alleen eenjarige projecten. Er liggen wintervoedselakkers met een oppervlakte van 88 ha, er zijn meerjarige vogelakkers met een oppervlakte van 159 ha, er zijn 57 ha eenjarige en 27 ha meerjarige akkerranden ingezaaid en tenslotte nog eens 32 ha vogelgraan met stoppel.

Al deze verschillende akkers zijn ingezaaid met een uitgekiend mengsel en zorgen voor meer diversiteit in het landschap. Natuurlijk staan de agrariërs hun hectares niet pro deo af. Agrariërs ontvangen een compensatievergoeding voor het inzaaien van akkerpakketten waar anders uien, bieten tarwe of een ander gewas had gestaan. De compensatievergoeding wordt betaald van uit de subsidie voor Agrarisch natuur en landschapsbeheer (ANLb). Het huidige project loopt van 2016 t/m 2022. Hierna volgt er een nieuw gemeenschappelijk landbouwbeleid met een nieuwe subsidieperiode voor de ANLb.

Twee vliegen in één klap
Landbouwer Sander Roskam van de Cultuurweg bij Middenmeer stapte in mei 2020 in het project. Natuurlijk had hij ervan gehoord via collega’s, maar bovendien wist hij dat de grond rust gegeven moet worden. Hij verbouwde daarom al vaak tussen de hoofdgewassen door luzerne. Dit wortelt diep en is beter voor de grond. Door mee te doen met een meerjarige vogelakker ving hij twee vliegen in één klap. Ruim zes hectare ligt nu al maanden in rust met een mengsel voor de vogels. Wat ooit als onkruid te boek stond, is nu onderdeel van de biodiversiteit.

Nanco Lont heeft zijn bedrijf aan de Oosterkwelweg en is tevens uitgeroepen tot vogel vriendelijkste agrariër van 2021. Hij stapte direct vanaf het begin in het vogelakkerproject. Ook voor hem geldt dat rust in de grond en ontwikkeling van de biodiversiteit belangrijke beweegredenen zijn. Zelfs met enig idealisme is deze agrariër op zoek naar natuurlijke mogelijkheden om zijn landbouwbedrijf een duurzame impuls naar de toekomst te geven. ‘En deze akkers sieren het boerenlandschap en dat is ook winst’, zegt Nanco.

Resultaten
Om de effecten te meten gaan vrijwilligers namens de Agrarische Natuurvereniging zeer geregeld de akkers in om waarnemingen te doen. Alle bevindingen worden centraal en digitaal geregistreerd in Boerenlandvogelsnederland.nl De agrarische natuurvereniging coördineert alles en er is natuurlijk een terugkoppeling naar alle deelnemers. Informatiebijeenkomsten staan regelmatig op de agenda.

Welke natuur bezoekt die akkers?
De resultaten liegen er niet om. Enkele tientallen soorten vogels zijn inmiddels door de tellers geregistreerd. De graspieper, de veldleeuwerik, vinken en kepen, putters maar ook schaarse en zeldzame soorten als de geelgors en de grauwe gors. Roofvogels en uilen bezoeken de percelen om er de muizen te vangen. De torenvalk, de buizerd en de bruine en blauwe kiekendief. Al een paar maal is er een jagende velduil en een kerkuil gezien. De bijna verdwenen patrijs laat zich gelukkig af en toe zien.

Maar er is ook oog voor andere soorten als vogels. Vlinders worden geteld, zoals de kwetsbare gele en oranje luzernevlinder. Meerdere bijensoorten en tal van insecten. Al deze dieren zorgen met elkaar voor een terugkerend aanbod, variatie en verscheidenheid van de oorspronkelijke dierenwereld.

Natuurlijke plaagbestrijders van luizen zoals lieveheersbeestjes en loopkevers tieren erbij. Bijen zijn enorm belangrijk voor gewasbestuiving. Onze plaatselijke ecologie krijgt er een enorme boost of opzwieper van. En natuurlijk is de verfraaiing van randen van de akkers iets dat de inwoners van de Wieringermeer aanspreekt.

De agrarische natuurvereniging heeft 9 kwetsbare doelsoorten op een rij gezet waarvan de organisatie hoopt dat ze gaan profiteren van al die akkers. Dat zijn de ringmus, de geelgors, de veldleeuwerik, de kneu, de gele kwikstaart, de kievit, de patrijs, de graspieper en de scholekster. Doel is om in ieder geval te zorgen dat deze soorten zich blijvend handhaven.

Natuur en akkerbouw blijkt heel goed samen te kunnen gaan. Bij de agrarische natuurvereniging wordt er gewerkt aan een landbouw die de natuur versterkt. Voor meer informatie kijk ook op de website: www.anvhollandsnoorden.nl